کتاب انسان در جستجوی معنا اثر ویکتور فرانکل انتشارات فراهنر

در این کتاب آمده است: اکثر ماجراهایی که در این کتاب شرح داده می‌شود، در اردوگاه‌های بزرگ و معروف اتفاق نیفتاده، بلکه در اردوگاه‌های کوچکی رخ‌داده که برحسب اتفاق اکثر آدم‌سوزی‌ها هم در همان‌ها بوده است.
باید گفت این حکایت درد و رنج قهرمانان بزرگ یا زندانی‌ها، تبهکاران مشهور و کاپوهای بزرگ و شناخته شده نیست. داستان فداکاری و از خودگذشتگی مصلوب‌شدگان و مرگ جمعیت‌های ناشناخته و مجرمینی است که هرگز اطلاعاتی از جرائم آنها در دسترس نبوده و نیست. همان زندانیان عادی که هیچ‌وقت سنگینی درجه یا قپه‌ی مهمّی را بر روی دوش خود حس نکرده‌اند، بلکه اتفاقاً افرادی بودند که از طرف همان کاپوها به‌شدت هم تحقیر شده‌اند.
کاپوهایی که هیچ‌وقت طعم گرسنگی را ‌نچشیدند، درحالی‌که دیگران معمولاً چیزی برای رفع گرسنگی نداشته یا با کمترین خوراکی فریاد شکم‌هایشان را خاموش می‌کردند. حال‌آنکه وضعیت زندگی اغلب کاپوها در اردوگاه‌ها، بهتر از گذشته آنها بود. کاپوها به‌مراتب رفتار بدتری با زندانیان داشته و سخت‌گیرتر از مسئولین زندان بودند و ما را بی‌رحمانه‌تر از مأمورین اس.اس کتک‌کاری می‌کردند. شاید برخی‌ها هنوز هم نمی‌دانند که کاپوها اغلب از زندانیانی انتخاب می‌شدند که شخصیت و رفتارشان مطابق با سلیقه اس.س‌ها بود و حتی اگر در عمل، خلاف اراده و خواست اس.اس‌ها عمل می‌کردند فوراً از کارشان برکنار می‌شدند.